Een bedenking

Engagement tegen onrecht in de huidige maatschappij! …….Welke maatschappij?

Mensen en organisaties engageren zich tegen de groeiende armoede, de grote ongelijkheid en de oorlog. Veel ontwikkelingen hebben ook voor hen zelf nadelige gevolgen zoals het steeds duurder worden van gezondheidszorg, huisvesting, mobiliteit, veilig en gezond voedsel, zuivere lucht, drinkbaar water... Men zoekt naar medestrijders, gemeenschappelijke doelstellingen, naar fundamentele oorzaken.
Zo is er het standpunt:”De ‘globalisering’ brengt een stroomversnelling in de vermenigvuldiging van de wereldwijde verbindingslijnen tussen gebieden en sectoren. Dat kan in principe leiden tot meer internationale samenwerking en meer ontwikkeling. De globalisering zoals ze nu wordt ingevuld is echter niet ‘neutraal’. Ze is kapitalistisch, dwingend en in de practijk sterk bepaald door de triade VS-Eur-Japan.” (‘De visie van 11.11.11’, de Vlaamse NGO-koepel, 10 juni 2003)
Uiteindelijk bepaalt men van zichzelf of van zijn groep dat men ofwel vecht tegen een duidelijke ontsporing van deze (kapitalistische) wereld ofwel vecht men hoofdzakelijk tegen het kapitalistisch systeem zelf als hoofdoorzaak van die armoede, onderontwikkeling, oorlog.

We leven in een kapitalistische maatschappij! ……..Maar wat is kapitalisme?

We herkennen soms gemeenschappelijke oorzaken voor onrechtvaardige ontwikkelingen. Dan bundelen we onze krachten in de strijd daartegen. Diskussie over verschillende visies wisselen af met het innemen van gezamelijke standpunten en het vastleggen van gezamelijke acties.
Een onderliggend thema in veel diskussies is: Wat is nu eigenlijk kapitalisme?
Van wanneer spreek je van kapitalisme? Zijn er verschillende vormen van kapitalisme? Is het kapitalisme van nu hetzelfde als dat van vroeger? Zo nee. in wat zou het dan verschillend zijn met het kapitalisme van vroeger? En hoe pas je “het imperialisme” wel of niet in het plaatje?

Als economen, industriëlen en politici de (kapitalistische) economie van een land beoordelen of die vergelijken met die van een ander land gebruikt men vaak de maatstaf: BBP (Bruto Binnenlands Produkt). In wezen gaat het over een onderling meten van of de stijging (evt daling) in de tijd bepalen van de grootte van rijkdom van …. te verkopen, aangekochte of geproduceerde PRODUKTEN( in de vorm van GOEDEREN EN DIENSTEN).

Om het wezen van het kapitalisme te analyseren zullen we moeten nagaan: hoe wordt al die rijkdom, al die produkten geproduceerd en hoe wordt die maatschappelijke rijkdom uiteindelijk verdeeld.
Zo zie je dat het grootste deel van de rijkdom geproduceerd in de wereld in handen is van West-Europa en Noord-Amerika (VS+ Canada). Een groot land als India heeft nog minder dan 2% hiervan, net zoals het hele werelddeel Afrika.

Wereld BBP in 2000: N-AM 32,90%, Z-AM 5,30%, W-EUR 28,80%, O-EUR 1,20%, GOS 1,90%, AFR 1,90%, Midden Oosten 2,90%, INDIA 1,90%, NO-AZ 19,70%, ZOAzië + Oceanië 3,90%

Zo begint Karl Marx zijn analyse (in “Het Kapitaal”)van het kapitalisme met:

“De rijkdom van de maatschappijen, waarin de kapitalistische productiewijze heerst, heeft de vorm van een `kolossale opeenhoping van waren`, waarvan de afzonderlijke waar de elementaire vorm is. Ons onderzoek begint dan ook met de analyse van de waar.”

De geschiedenis van en voor het kapitalisme: geleidelijke kwantitatieve evolutie op kwalitatieve sprongsgewijze ontwikkeling?
Welke analyse metode? Het dialectisch materialisme? Hoe zie je dat in de analyse?
Hoe komt men tot kennis? En voor wat dient die kennis? Hoe je organiseren om te handelen overeenkomstig je inzichten en de maatschappelijke keuze die je maakt?
Is de analyse nog altijd geldig? Zoja, wie of wat zijn dan de kapitalisten en wie of wat vormt de arbeidersklasse? Want één van de conclusies van de analyse van Karl Marx is:

“De maatschappij splitst zich steeds meer in twee antagonistische belangrijkste klassen, in de klasse van de kapitalisten en de klasse van de loonarbeiders.”